Zabójcze piękno
Zachwycił mnie już rok temu, kiedy odkrywałam nieznany mi jeszcze las …🌸🌲 Tyle lat życia bez świadomości o takich pięknych dziełach natury. Tyle lat życia przechodziłam obok kwiatów, drzew, zwierząt w lesie w ogóle ich nie zauważając. Kiedy rośnie Twoja świadomość i kiedy zaczynasz rozumieć i odczuwać naturę, każda podróż do lasu jest fascynującą przygodą, zbieraniem zachwytów i małych radości. To tak jakby było się tam za każdym razem po raz pierwszy…
Wiedziałam, że już gdzieś tam jest, chociaż nie wiedziałam jeszcze jakie upodobał sobie miejsca do rozkwitu. Pewnie na mnie nie czekał, ale gdyby wiedział ile ja czekałam na niego … Rozkwitł z pierwszym wejrzeniem cieplejszego słońca. W szaro-brązowym jeszcze uśpionym lesie, który dopiero miał wybuchnąć pełnią zieleni, jego kontrastowo-różowe, drobne kwiaty są jak zachwycający szafir czy szmaragd na alabastrowej skórze. Do tego cieszą jak pierwsza letnia kąpiel w rześkim jeziorze, lub pierwsze puszyste płatki śniegu na zimę. Są znakiem odrodzenia i nadziei na jeszcze lepsze przed nami. Konwaliowa woń jego kwiatów rozpieszcza jeszcze niezbudzone zmysły. Już zawsze będzie mi się przyjemnie kojarzyć z przedwiośniem, które tak subtelnie się rozgaszcza. W jego pięknie kryje się jednak niebezpieczeństwo. Aż trudno uwierzyć, że kilka jego owoców jest w stanie zabić człowieka.
🌸 Charakterystyka Wawrzynka Wilczełyko 🌸
Wawrzynek Wilczełyko to wczesny symbol wiosny. Krzew o wysokości 50-150 cm, o elastycznych, jasnoszarych pędach. Bardzo szybko zakwita, często jeszcze w lutym, kiedy leży śnieg. Jego piękne drobne, różowe kwiaty pojawiają się jeszcze przed pojawieniem się liści. Wyrastają bezpośrednio z łodygi tak, jak u drzewa kakaowego (zjawisko kaulifloriii). Drobne kwiaty tworzą gęsto skupione grupy, głównie w górnych częściach gałązek. Owoce Wawrzynka dojrzewają natomiast latem, w postaci intensywnie czerwonych jagód o średnicy ok. 1 cm. Wówczas liście wawrzynka są już lancetowate o długości do 8-10 cm i 1-2 cm szerokości, na krótkich ogonkach. Sporadycznie pojawiają się również odmiany wawrzynka o białych kwiatach i wówczas żółtych owocach.
🌸 Gdzie spotkamy Wawrzynka? 🌸
Wawrzynka nie jest tak łatwo go spotkać. Lubi miejsca słabo zacienione, wysokie trawy, skraje lasów, gleby wilgotne i świeże, często blisko strumieni, kwaśne lub zasadowe szczególnie z wapiennym podłożem. Rośnie na niżu i w górach – w lasach regla dolnego i górnego, a nawet w kosodrzewinie (sosna górska). Szczególnie jednak w lasach mieszanych i liściastych. Jednak jest to roślina dość rzadka i trzeba mieć szczęście żeby go spotkać. Często możemy go spotkać w miejscach objętych ochroną rezerwatową, która chroni cenne zbiorowiska leśne właśnie m.in. z Wawrzynkiem 🙂 W dużych ilościach miałam okazję Wawrzynka spotkać m.in. w Rezerwacie przyrody Jeziorko Daisy oraz w Rezerwacie Wąwóz Myśliborski.
🌸 Piękno Wawrzynka może zwieść - jest TRUJĄCY! 🌸
Cała roślina jest bardzo silnie trująca. Zjedzenie 10-12 dojrzałych owoców może spowodować śmierć dorosłego człowieka, dla dziecka nawet 1-2 owoce mogą być śmiertelne. Owoce i liście zawierają dwa trujące składniki: glikozyd dafninę i mezereinę. Ludzie nazywają Wawrzynka krzewem nędzy lub diabelskim krzewem. Jednak z wersji pochodzenia nazwy tego krzewu mówi, że nazwa ,,Wilcze Łyko” powstała z uwagi na fakt, że jeden łyk soku z 5-8 jagód tego krzewu jest w stanie zabić nawet wilka. Inna wersja mówi, że nazwa „wilczełyko” pochodzi od charakterystycznego dla tej rośliny nadzwyczaj mocnego i wytrzymałego na rozciąganie, elastycznego łyka. Jeszcze inna wersja mówi, że nazwa wywodzi się od właściwości kory – zawarta w niej trucizna po zetknięciu z ludzką skórą wywołuje obrzęki, pęcherze, owrzodzenia, a czasami nawet martwicę. Dawniej wykorzystywali to żebracy, by wzbudzić litość, a przez to otrzymywać większe datki.
🌸 Znaczenie Wawrzynka w naturze 🌸
Jednocześnie jednak owoce Wawrzynka są pokarmem dla wielu ptaków. Zjadają je m.in. dzwoniec zwyczajny, jarząbek zwyczajny, grubodziób zwyczajny, piegża. Natomiast same kwiaty Wawrzynka bogate są w nektar i dostarczają wczesną wiosną pokarmu pszczołom oraz dziennym motylom.
🌸 Zastosowanie lecznicze Wawrzynka 🌸
Dawniej korę Wawrzynka wykorzystywano jako surowiec leczniczy do robienia maceratów oraz maści. Leczono nim łuszczycę, reumatyzm, stany zapalne mięśni, wrzody żołądka oraz nerwobóle, choroby weneryczne, słabe krążenie krwi, a niekiedy bardzo rozcieńczone wywary podawano przy przeziębieniu. Macerat ze świeżej kory, jak i sama świeża kora zastosowana na skórę i błony śluzowe działa drażniąco. Pobudza w ten sposób krążenie krwi w skórze i tkankach podskórnych, może nawet wywołać pokrzywkę. Środki takie poprzez wywołanie rumienia, a nawet pęcherzyków na skórze stosowane były do leczenia bodźcowego, polegającego na poprawieniu ukrwienia chorych tkanek, zmniejszeniu objawów bólowych i aktywacji procesów regeneracyjnych. Co ciekawe, dziś wiadomo, że Wawrzynek ma działanie przeciwbiałaczkowe.
🌸 Zagrożenia i ochrona Wawrzynka 🌸
W latach 1946–2014 gatunek był objęty w Polsce ochroną ścisłą, od 2014 roku podlega ochronie częściowej. Zagrożeniem dla Wawrzynka jest zbiór kwitnących roślin w celach dekoracyjnych oraz przesadzanie ich do ogródków. Gatunkowi zagraża także kurczenie się powierzchni lasów liściastych w wyniku działalności człowieka. Stanowiska Wawrzynka Wilczełyko chronione są w wielu polskich parkach narodowych oraz rezerwatach przyrody. Pamiętajmy, że w Parkach Narodowych i Rezerwatach Przyrody nie zrywamy, ani nie niszczymy żadnych roślin i wędrujemy jedynie po wyznaczonych trasach!
🌸 Gdzie się wybrać, aby odnaleźć Wawrzynki? 🌸
Wiele Wawrzynków spotkałam na Pogórzu Wałbrzyskim w okolicy Rezerwatu Przyrody Jeziorko Daisy oraz w samym Rezerwacie. Podczas wiosennych spacerów najlepiej w marcu rozglądajcie się dookoła, szczególnie wokół strumieni, aby odnaleźć wzrokiem różowe kwiaty Wawrzynka i koniecznie ostrożnie powąchajcie jak pachnie!
